تخته چندلایی چینی (Chinese plywood) یکی از گسترده‌ترین و پرتنوع‌ترین محصولات تخته‌ای در بازار جهانی است که به‌خاطر ظرفیت تولید بالا، تنوع گونه‌های چوب، قیمت رقابتی و طیف وسیعی از گریدها شهرت دارد. این ورق‌ها به‌صورت مهندسی‌شده از لایه‌های نازک چوب (ونیر) با جهت‌گذاری متقاطع تولید می‌شوند تا پایداری ابعادی، مقاومت مکانیکی و قابلیت ماشین‌کاری مناسب برای کاربردهای صنعتی، ساختمانی و مبلمان فراهم شود.

تعریف  و روند تولید

تخته چندلایی مجموعه‌ای از چند لایه ونیر است که پس از خشک‌کردن تا رطوبت هدف، با نحوه جهت‌گذاری متقاطع و اعمال چسب مناسب تحت فشار و دمای کنترل‌شده در پرس گرم یا سرد به یک صفحه یکپارچه تبدیل می‌شود. پارامترهای مهندسی مانند درصد رطوبت ونیرها، نوع و دوز چسب، دما و زمان پرس و نحوه خشک‌کردن تعیین‌کننده خواص مکانیکی نهایی هستند. کنترل کیفیت در کارخانه‌های استاندارد شامل آزمون‌های مقاومت خمشی، برشی و اندازه‌گیری انتشار فرمالدهید است. در چین به دلیل تنوع تولیدکنندگان، از خطوط بسیار مکانیزه تا واحدهای کارگاهی متفاوت وجود دارد که کیفیت نهایی را متنوع می‌کند.

گونه‌های چوب مورد استفاده

تولیدکنندگان چینی از طیف گسترده‌ای از گونه‌های چوب بومی و وارداتی برای ونیر استفاده می‌کنند؛ گونه‌های متداول شامل گونه‌های چوب نرم و چوب سخت آسیایی مانند اوکومه، مرانتی-مانند، بامبوهای مهندسی‌شده و گونه‌های محلی متنوع است. در برخی محصولات از ترکیب چند گونه برای کاهش هزینه و بهبود خواص مکانیکی بهره می‌برند. برای ورق‌های نمایی بیشتر از ونیرهای ظریف و یکنواخت استفاده می‌شود، درحالی‌که برای گریدهای صنعتی از گونه‌های اقتصادی و سریع‌الرشد بهره می‌برند.

تاریخچه و روند توسعه صنعت در چین

صنعت تخته چندلایی در چین از دهه‌های میانی قرن بیستم گسترش یافت و با شتاب بیشتری در دهه‌های اخیر رشد کرده است. عوامل کلیدی شامل دسترسی به منابع چوب متنوع، سرمایه‌گذاری در تجهیزات مکانیزه، افزایش تقاضای داخلی و صادرات و شکل‌گیری زنجیره تامین بزرگ بوده‌اند. در سال‌های اخیر، فشارهای محیطی جهانی و نیاز بازارهای صادراتی به محصولات کم‌انتشار فرمالدهید و گواهی‌های جنگلداری پایدار، تولیدکنندگان چینی را به سمت بهبود فرمولاسیون رزین، فرآیند خشک‌کردن پیشرفته و پایش کیفیت سوق داده است. با این وجود تفاوت کیفیت بین تولیدکنندگان کوچک و بزرگ هنوز وجود دارد.

رنگ و ظاهر پلی وود چینی

رنگ طبیعی ورق‌ها بسته به گونه چوب از کرم تا قهوه‌ای مایل به قرمز یا تیره متفاوت است. ورق‌های نمایی صادراتی معمولاً با ونیرهای صیقل‌خورده و یکنواخت عرضه می‌شوند که برای صنایع مبلمان و کابینت مناسب‌اند. همچنین ورق‌های روکش‌شده با لمینت یا پلاستیک PE/UV با طیف رنگی متنوع برای کاربردهای دکوراتیو تولید می‌شوند. در انتخاب ورق نمایی به یکدستی رنگ، گره و ترک‌های سطحی توجه شود.

چسب و رزین‌های مصرفی

در چین از انواع رزین‌های مرسوم صنعت تخته چندلایی استفاده می‌شود: رزین فنول-فرمالدهید (PF) برای گریدهای مقاوم به رطوبت و کاربردهای بیرونی یا قالب‌بندی بتن، رزین اوره-فرمالدهید (UF) برای محصولات اقتصادی داخلی که سطح صاف و هزینه کمتر مورد نظر است، و رزین‌های اصلاح‌شده یا با انتشار کم برای انطباق با بازارهای حساس به انتشار فرمالدهید. کنترل فرایند پخت چسب، دما و زمان پرس برای کاهش انتشار ترکیبات آلی فرار و بهبود چسبندگی لایه‌ها اهمیت مهندسی دارد.

کاربردها

تخته چندلایی چینی در صنایع متنوعی کاربرد دارد. در مبلمان برای ساخت بدنه‌ها، زیرسازی‌ها و قطعات ساختاری به‌کار می‌رود و به‌دلیل هزینه رقابتی برای تولید انبوه مناسب است. در صنعت ساختمان برای قالب‌بندی بتن، زیرسازی کف، دیواره‌های کاذب و سقف کاذب استفاده می‌شود. در بسته‌بندی صنعتی و ساخت پالت‌ها به‌دلیل مقاومت مکانیکی و قیمت مناسب مورد توجه است. گریدهای مقاوم به رطوبت یا Marine برای کاربردهای مرطوب و دریایی سبک تولید می‌شوند و ورق‌های دارای ونیر مرغوب برای کاربردهای نمایی و کابینت‌سازی عرضه می‌گردند.

مشخصات فیزیکی و ابعادی رایج

ابعاد استاندارد بین‌المللی که اکثر تولیدکنندگان چینی نیز ارائه می‌دهند شامل 1220 × 2440 میلی‌متر است؛ برخی کارخانه‌ها ورق‌هایی با ابعاد 1525 × 3050 میلی‌متر یا سفارش‌ها سفارشی را تولید می‌کنند. ضخامت‌ها از 3 میلی‌متر تا بالای 30 میلی‌متر متغیر است و ضخامت‌های رایج بین 6 تا 18 میلی‌متر کاربردی هستند. تعداد لایه‌ها بسته به ضخامت و کاربرد از 3 لایه تا بیش از 13 لایه متغیر است. چگالی و خواص مکانیکی وابسته به گونه چوب و میزان رزین معمولاً در محدوده 500 تا 850 کیلوگرم بر متر مکعب قرار می‌گیرند و مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته باید براساس داده‌های فنی تولیدکننده تعیین شود.

انواع تجاری و گریدها

گریدهای تجاری شامل گرید صنعتی (Industrial) برای کاربردهای ساختاری و قالب‌بندی، گرید ساختمانی (Construction) برای زیرسازی و کاربردهای عمومی، گرید مبلمانی (Furniture) برای سطوح نمایی، و گریدهای Marine یا مقاوم به رطوبت برای کاربردهای مرطوب است. تولیدکنندگان چینی همچنین گریدهای صادراتی را با کنترل انتشار فرمالدهید و روکش‌های ظریف تولید می‌کنند تا با استانداردهای بازار هدف مطابقت یابند.

مواردی که باید رعایت شوند و هشدارهای فنی

• کیفیت بسیار متغیر است: تفاوت کیفیت بین تولیدکنندگان چینی زیاد است؛ خرید از منابع معتبر و درخواست نمونه ضروری است.
• انتشار فرمالدهید: برخی محصولات اقتصادی از رزین UF استفاده می‌کنند که انتشار فرمالدهید بالاتری دارد؛ برای فضاهای داخلی حساس به کیفیت هوای داخل ساختمان، محصولات با گواهی انتشار کم را انتخاب کنید.
• اصالت و مدیریت جنگلداری: برای جلوگیری از ترویج قطع غیرقانونی جنگل‌ها، گواهی‌های مربوط به مدیریت جنگلداری پایدار (مثل موارد معادل محلی یا بین‌المللی) را مطالبه کنید.
• انطباق با استانداردها: در پروژه‌های صادراتی یا پروژه‌هایی که استانداردهای بین‌المللی لازم است، از تولیدکنندگانی استفاده کنید که گواهی‌های مرتبط را ارائه می‌دهند.
• انبار  و حمل‌ونقل: نگهداری نامناسب در انبار یا حین حمل‌ونقل می‌تواند منجر به تاب‌خوردگی، جذب رطوبت و کاهش خواص مکانیکی شود؛ بسته‌بندی مناسب و تهویه انبار را رعایت کنید.
• بررسی نمونه پیش از تولید عمده: برای سفارش‌های بزرگ یا پروژه‌های حساس، پیش از تولید عمده یک نمونه آزمون‌شده و تاییدشده از نظر خواص مکانیکی و انتشار فرمالدهید بخواهید.

در پایان

تخته چندلایی چینی گزینه‌ای اقتصادی و متنوع برای کاربردهای مبلمان، ساخت‌وساز و بسته‌بندی است که با انتخاب درست گرید، بررسی داده‌های فنی و رعایت نکات نگهداری می‌تواند عملکرد مطلوبی ارائه دهد. هنگام خرید توجه ویژه به منبع تولید، نوع رزین، گزارش‌های آزمون و گواهی‌های کیفیت داشته باشید تا محصولی منطبق با نیاز پروژه و استانداردهای محیطی و فنی دریافت نمایید.